Mijnwerkers-gemeenschappen
In deze tentoonstelling staat een terugkerend onderwerp in het werk van Bertien van Manen centraal: het dagelijks leven in mijnwerkersgemeenschappen.
De interesse van Bertien van Manen in het mijnwerkersleven leidde haar in 1979 naar Yorkshire in het Verenigd Koninkrijk, waar de mijnbouw een belangrijke industrie was. Tussen 1985 en 2013 reisde ze acht keer naar de Appalachen in de Verenigde Staten om eerst vrouwelijke mijnwerkers en vervolgens regelmatig een bevriende mijnwerkersfamilie uit Kentucky te fotograferen. Begin jaren 90 bezocht ze in Siberië in Rusland de bewoners van een dorp gelegen in een van de grootste steenkoolwinningsgebieden ter wereld. Even veelzeggend zijn de foto’s die Bertien maakte van Most, een stad in Tsjechië, die in zijn volledigheid plaats moest maken voor de uitbreiding van een mijn.
heerlen
Het onderwerp mijnwerkersgemeenschappen heeft een directe link met Bertiens eigen achtergrond. Bertien van Manen, geboren Henket, groeide op in Heerlen, het centrum van de voormalige Oostelijke Mijnstreek. Haar vader was elektrotechnisch ingenieur voor De Staatsmijnen en ze kwam als kind graag thuis bij de kinderen van mijnwerkers, waar de sfeer pretentieloos, hartelijk en warm was; een ervaring die diepe indruk maakte. Na haar vertrek uit de Oostelijke Mijnstreek bezocht Bertien keer op keer dergelijke plekken, waarbij het zwaartepunt van haar foto’s niet zozeer bij de sociaaleconomische veranderingen ligt, maar juist bij de menselijke interactie, levenslange relaties, liefde en leed, en de verbondenheid door traditie en familie.
film
Vlak na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in de jaren ‘90 reisde Bertien naar Apanas in Siberië. Hier fotografeerde zij mijnwerkers terwijl filmmaker Michael Pilz haar volgde voor zijn film ‘Let’s Sit Down Before We Leave’ (1995). Ook deze 55-minuten durende film is te zien tijdens de tentoonstelling.